Cıkıklar & Buruklar
Eklemi meydana getiren kemiklerden birisinin herhangi bir etki sonucu normal
yerinden çıkmasına çıkık adı verilmektedir. Çıkıklarda başlıca bulgular:
1. Ağrı, özellikle hareketle çok artar.
2. Yapısal şekil bozukluğu görünümü
3. Hassasiyet
4. Şişlik (Erken dönemde olmayabilir)
5. Hareket kısıtlılığı yada hareketin bütünüyle ortadan kalkması olarak sıralanabi
lir.
Çıkığın anatomik yapıyı iyi bilen kişiler tarafından yerine oturtulması gerekir.
Eğer bu yapıyı iyi bilmeyen deneyimsiz kişilerce oturtulacak olursa eklemin bozulması-
na, bağların incinmesine neden olunabilir. Omuz çıkığında olduğu gibi alışkanlık çıkığı
ortaya çıkabilir. Alışkanlık çıkığında eklem herhangi bir sarsıntı ve ufak bir zorlanmada
yuvasından çıkar. Tesbit edilmeli, hekime iletilmelidir.
BURKULMALAR
Bir eklem hareket sınırın ötesinde zorlanmaya uğradığında eklem bağlarında yır-
tılmalar ve kopmalar olabilir. Sıklıkla ayak bileği ve dizde meydana gelebilir. Ağrı, has-
sasiyet, şişlik, bazan morluk olabilir. Ağrı nedeniyle eklem hareketlerinde kısıtlılık olur.
Tesbit edilmeli, hekime iletilmelidir.
BAŞ VE BOYUNDA DARBE VE YARALANMALARDA İLK YARDIM
Kafadan, burundan, kulaktan su ve kan gelip gelmediğine bakılmalıdır. Göz çev-
resinde gözlük gibi morarma olup olmadığı da önemlidir. Başa darbe geldiğinde, bayıl-
ma olması, gözbebeklerin büyüklüğünün birbirinden farklı olması çok önemlidir. Uyku
hali, nabız yavaşlaması zaman geçirmeden sağlık kuruluşuna iletmeyi gerektirir.
Kafa yaralanmalarında hastanın durumunun değerlendirilmesinde kullanıla-
bilecek en İyi gösterge bilinç düzeyidir.
Kafa ve beyin zedelenmelerinin belirtileri:
1. Başta şiş ve çarpma izinin olması
2. Darbeden sonra bilinç kaybı olması
3. Püskürür biçimde kusma
4. Göz bebeklerinin büyüklüklerinin farklı olması
5. Devam eden baygınlık hali
6. Nabızın zayıflaması
Kırık olmasa bile bilinç düzeyinde değişik derecelerde bozulma, nabzın dakikada
60'ın altına düşmesi, acil tıbbi tedavi gerektiren durumlardır.
Boyun kırığı
Boyuna şiddetli darbe, boyun üzerine düşme boyun hareketlerinin olmaması
boyun kırığından kuşkulandırmalıdır.
Boynu üzerine düşen, boynuna darbe gelen herkeste boyun kırığı akla gelmeli-
dir.
Boyun kırığına yol açan en önemli nedenlerden birisi de ani frenlerdir. Ani frenler
sırasında boynun hızla öne ve arkaya hareket sonucu boyunda kırık meydana gelebi-
lir. Boyun kırıklarında hastanın boynunun mutlaka boyunlukla desteklenmesi ve hare-
ketinin engellenmesi gerekir.
Boyun kırığı olan hastayı yerinden oynatmayınız. Çünkü kırık boyun omurlarının
oynatılması önemli bir siniri keserek solunumun yeniden düzelemeyecek biçimde dur-
masına ve hastanın ölmesine neden olabilir. Boyun kırığı olanlar ancak bu konuda eği-
tim görmüş olan sağlık personelince taşınmalıdır.